Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης Βατάτζης ὁ Ἐλεήμων ἦτο ὁ δεύτερος Αὐτοκράτωρ τῆς Νικαίας ἀπὸ τοῦ ἔτους 1222 μέχρι τοῦ ἔτους 1254. Γεννηθεὶς ἐν Διδυμοτείχῳ Θρᾴκης τῷ 1193, ἐκ στρατιωτικῆς οἰκογενείας, ὁ Ἰωάννης Βατάτζης ὑπηρέτει εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ Θεοδώρου Α´ Λασκάρεως ἀπὸ τοῦ ἔτους 1204 μέχρι τοῦ ἔτους 1222 ὡς πρωτοβεστιάριος. Ἐνυμφεύθη τὴν θυγατέρα τούτου Εἰρήνην, χήραν Ἀνδρονίκου Παλαιολόγου. Ἱκανὸς καὶ γενναῖος στρατιώτης, δεξιὸς διπλωμάτης, προνοητικὸς καὶ συνετός, ἀλλὰ συνάμα δραστήριος, ὑπῆρξεν ἀναμφιβόλως ὁ μεγαλύτερος τῶν ἐν Νικαίᾳ Ἑλλήνων βασιλέων καὶ ἐκ τῶν σημαντικοτέρων βασιλέων τῆς Ἀνατολικῆς Ῥωμαϊκῆς....
Αὐτοκρατορίας. Ἀναλαβὼν τὴν βασιλείαν, ἅμα τῷ θανάτῳ τοῦ πενθεροῦ, κατὰ τὰ πρῶτα ἤδη ἔτη ἀποκρούει ἐπιτυχῶς τὰς δυνάμεις τοῦ Φράγκου βασιλέως τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐν Ποιμανηνῷ ἐν ἔτει χιλιοστῷ διακοσιοστῷ εἰκοστῷ καὶ τετάρτῳ καὶ ἀναγκάζει τοῦτον νὰ παραχωρήσῃ εἰς αὐτὸν πλὴν τῶν ἄλλων καὶ τὴν παραλίαν τοῦ Ἑλλησπόντου. Ἔκτοτε κατασκευάσας στόλον ἐπεκτείνει ἐν Θρᾴκῃ καὶ Μακεδονίᾳ τὴν κυριαρχίαν τῆς Ἀνατολικῆς Ῥωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας. Τῷ 1233 ἔρχεται εἰς συμφωνίαν καὶ εἰς κηδεστίαν μετὰ τοῦ Βουλγάρου βασιλέως Ἀσὰν καὶ ἀμφότεροι ἐπιτίθενται ἀνεπιτυχῶς ἐναντίον τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Μετὰ τὴν κατάληψιν τῆς Καλλιπόλεως ἐν ἔτει χιλιοστῷ διακοσιοστῷ τριακοστῷ καὶ πέμπτῳ τὸ κράτος τῆς Νικαίας δύναται εὐκολώτερον νὰ ἐκστρατεύῃ εἰς Μακεδονίαν καὶ οὕτω τῷ 1242, μετὰ τὴν πτῶσιν τοῦ ἀντιπάλου αὐτοῦ Θεοδώρου Ἀγγέλου, ἡττηθέντος τῷ 1230, ἀναγκάζει τὸν δεσπότην Ἰωάννην Ἄγγελον νὰ ἀναγνωρίσῃ τὴν κυριαρχίαν τοῦ κράτους τῆς Νικαίας. Δύο ἔτη μετὰ ταῦτα, ὅτε δεσπότης ἦτο ὁ ἀδελφὸς τούτου Δημήτριος, ὁ Ἰωάννης Βατάτζης ἐκστρατεύει καὶ πάλιν κατὰ τῶν κτήσεων τοῦ δεσποτάτου ἐν Μακεδονίᾳ καὶ τῷ 1246 εἰσέρχεται ἐν Θεσσαλονίκῃ. Συγχρόνως ὅμως δὲν παύει τὴν ἐπὶ τῆς Κωνσταντινουπόλεως πίεσιν, προσπαθῶν διὰ διπλωματικῶν ἐνεργειῶν νὰ ἀπομονώσῃ τὸ Φραγκικὸν βασίλειον. Οὕτω συμμαχεῖ ἐν ἔτει χιλιοστῷ διακοσιοστῷ τεσσαρακοστῷ καὶ τρίτῳ, μετὰ τοῦ σουλτάνου τοῦ Ἰκονίου, μετὰ τοῦ αὐτοκράτορος Φρειδερίκου Β´ τοῦ πολεμίου τοῦ πάπα τῆς Ῥώμης καὶ τοῦ Λατινικοῦ βασιλείου τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Τῷ 1249 ὁ Ἰωάννης Βατάτζης ἐπιτίθεται κατὰ τοῦ δεσπότου τῆς Ἠπείρου Μιχαὴλ Ἀγγέλου καὶ κατανικήσας τοῦτον ἐν ἔτει χιλιοστῷ διακοσιοστῷ πεντηκοστῷ καὶ δευτέρῳ ἐξουδετερώνει πλέον οἱονδήποτε ἀντίπαλον ὡς πρὸς τὰ ἐπὶ τῆς Κωνσταντινουπόλεως δικαιώματα. Μόνον διὰ λόγους πολιτικῆς σκοπιμότητος ὁ Ἰωάννης Βατάτζης προσεπάθησεν νὰ ἔλθῃ εἰς συνεννοήσεις μετὰ τῆς ἐκκλησίας τῆς Ῥώμης διὰ μίαν ἐνδεχομένην συνεννόησιν τῶν ἐκκλησιῶν. Εἰς τὸ κράτος του ηὐνόησεν τὴν ἐκκλησίαν καὶ ἐφρόντισεν διὰ τὴν γεωργίαν καὶ διὰ τὸ ἐμπόριον καὶ διὰ τὴν οἰκονομίαν ἐν γένει. Ἐπανερχόμενος ἐκ τῆς νικηφόρου ἐκστρατείας ἐν Ἠπείρῳ προσεβλήθη ὑπὸ ἀποπληξίας καὶ ἀπέθανεν, ἐν ἔτει χιλιοστῷ διακοσιοστῷ πεντηκοστῷ καὶ τετάρτῳ, τῇ τριακοστῇ ἡμέρᾳ τοῦ Ὀκτωβρίου μηνός, καταλιπὼν ὡς διάδοχον τὸν υἱὸν Θεόδωρον Β´.
Πηγή:
http://michael-spanakos.blogspot.gr
