Του Γεωργίου Δεμελή στην Romfea.gr
Υποψ. Δρ. Μουσικολογίας (EUC)
Πρώτη θεώρηση
Η εκκλησιαστική βυζαντινή μουσική, από πολλούς ερευνητές και μελετητές, προβάλλεται συχνά, ως συνέχεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής.
Τεκμήρια που επιβεβαιώνουν το γεγονός αυτό, είναι θεωρητικά συγγράμματα που βρίσκονται και συνεχώς ανακαλύπτονται σε παπύρους και χειρόγραφα, τεχνικές που σώζονται σε θεωρητικά μοντέλα και ιστορικές αναφορές από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά κέντρα της Ελληνιστικής περιόδου.
Παρ’ όλα αυτά ο νόμος της εντροπίας μας διδάσκει ότι τίποτα δεν μένει σταθερό, αλλά πάντοτε μεταβάλλεται στον χρόνο.
Η ανθρωπότητα, διασώζοντας μέσα από τα ήθη και έθιμά της δομικά στοιχεία που δημιουργούν πολιτισμό, καταφέρει να αποκρυπτογραφήσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που χρειάζεται για να επικοινωνήσει με το παλιό.
Ο Χριστιανισμός από την ίδρυσή του, επιδιώκει να ενώσει πολιτισμούς σε μία κοινή γλώσσα.
Η μουσική της εποχής εκείνης, δεν είναι μία, αλλά πολλές και διαφορετικές.
Η εκκλησία δέχεται όλα τα είδη αυτά, όπως και τον κάθε άνθρωπο με τα πιστεύω του.
Οι μάχες που δίνει για πολλούς αιώνες για την επικράτηση της ορθής μουσικής, εντός και εκτός των τειχών του εκκλησιαστικού ποιμνίου, δικαιώνει την ίδια, καθώς έχουμε φθάσει στον 21ο αιώνα με την εκκλησία να αποτελεί πλέον κοιτίδα πολιτισμού και μεγάλο εύρος παγκόσμιας κληρονομιάς να διασώζεται στις βιβλιοθήκες της.
Στις μέρες μας, βασιζόμενοι στην ανάγκη για μια πιο ποιοτική και αποτελεσματική εκπαίδευση, παρατηρούμε, με επιφύλαξη πάντα, ότι οι συνθήκες που επικρατούν για την μετάδοση της γνώσης, φαίνεται να μην ακολουθούν τη φυσική πορεία, καθώς δεν προβάλλεται η παράδοση, και όλα αφήνονται στην τύχη της πρόχειρης εξέλιξης.
Για αυτό το λόγο, ο κάθε υποψήφιος μουσικός, μπορεί και προβάλλει την προσωπική του άποψη επί των διαφόρων μουσικών θεμάτων.
Η συμπεριφορά αυτή στην εποχή μας, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως πρωτοφανή παρθενογένεση ιδεών και απόψεων.
Το παλιό με το νέο πρέπει να συμφωνεί και όχι να διαφωνεί.
Το ένα πρέπει να συμπληρώνει το άλλο όπως ο χτίστης χτίζει πάνω στα παλιά θεμέλια και όχι κάπου αλλού, ανεγείροντας και αναδεικνύοντας εκ νέου με αυτό τον τρόπο, το παλιό οικοδόμημα που για εμάς είναι η παράδοση.
Η εκκλησιαστική βυζαντινή μουσική, ανεγείρεται εκ νέου μέσα από τις μεταρρυθμίσεις της και βιώνεται καθημερινά μέσα από την υμνολογία και την λειτουργική, που είναι και τα δομικά στοιχεία του ορθόδοξου εκκλησιαστικού τρόπου ζωής.
Κάθε νέος σπουδαστής της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής, πρέπει να επιδιώκει στενή σχέση με αυτό τον τρόπο ζωής, γιατί μόνο έτσι μπορεί να αφουγκραστεί την δύναμη του παλιού, ώστε να γίνει κάποια στιγμή φορέας του νέου, με όπλα του την γνώση και την εμπειρία.
Ανατρέχουμε λοιπόν στο παρελθόν, όχι γιατί μας ξενίζει το νέο, αλλά γιατί στην πηγή της γνώσης τρέχει πιο καθάριο το νερό. Ξεδιψά τον ερευνητή από την συνεχή αναζήτηση της αληθείας και του δίνει κουράγιο να συνεχίσει.
Η μουσική κληρονομιά γίνεται το μέσο με το οποίο η ανθρωπότητα μπορεί να αντικρύσει το μέλλον και να υπερβεί τις δυσκολίες της εξέλιξης, αρκεί όμως να έχει πάντοτε ως γνώμονα το σεβασμό στην παράδοση.
Ο συντηρητικός χαρακτήρας του παλιού δεν μας δεσμεύει στο να θέσουμε νέους τρόπους εκπαίδευσης, που θα εξυπηρετούν τις ανάγκες μιας νέας εποχής, πιο προοδευτικής.
Η έρευνα αποτελεί τον θεμέλιο λίθο πάνω στο οποίο, το μέλλον της ανθρωπότητας, θα χτίζεται με ασφάλεια.