Με
καθημερινή προσπάθεια και κοντά στην Εκκλησία, επιζητάμε μέσω του αγώνα
μας, τη Χάρη του Κυρίου μας για να συνειδητοποιήσουμε καταρχήν και να
αποβάλλουμε σταδιακά όλα τα κακά χαρακτηριστικά του εαυτού μας, όπως εγωισμός, υπερηφάνεια, φθόνος, φιλαργυρία, θυμός, φιληδονία, γαστριμαργία, πορνεία (σαρκικά πάθη), ακηδία (απροθυμία και αμέλεια για κάθε πνευματικό έργο), το ψέμα,
κλπ, όλα αυτά δηλαδή που μας οδηγούν στην αμαρτία έναντι του Θεού
καθημερινά, αντικαθιστώντας αυτά τα Πάθη με τις αντίστοιχες Αρετές.
Ο
δρόμος είναι δύσκολος και η συνήθεια κακός σύμμαχος, αλλά κοντά στην
Εκκλησία και στα Ιερά Μυστήρια και με την καθοδήγηση του Πνευματικού
Πατέρα που κάθε Ορθόδοξος Χριστιανός οφείλει να έχει (η εύρεση του
οποίου αποτελεί 1η κίνηση στον πνευματικό αγώνα), ο Θεός δίνει τη Χάρη
του, "χαρίζοντας" τη λύτρωση από τα πάθη σε όσους αγωνίζονται.
Τι είναι τα πάθη
Πάθος
είναι η διαρκής επανάληψη της ίδιας αμαρτίας. Λένε οι Πατέρες της
Εκκλησίας μας ότι τα πάθη στον άνθρωπο μπορούν να χωριστούν σε δύο είδη,
τα σωματικά (όπως η πείνα, η δίψα, ο ύπνος, κλπ) και τα ψυχικά πάθη, τα
οποία όπως λένε πάλι οι Πατέρες, είναι στην ουσία όλα ένα, αυτό της
υπερηφάνειας, από την οποία γεννιούνται τα υπόλοιπα, όπως το μίσος, η
μνησικακία, η κατάκριση, η φιλαργυρία κλπ.
Λένε επίσης οι Πατέρες
ότι τα σωματικά πάθη υπάρχουν τοποθετημένα με φυσικό τρόπο μέσα μας από
το Θεό και είναι αναγκαία για την επιβίωσή μας. Γι αυτό και ο Θεός
συνέδεσε κάποια από αυτά με την απόλαυση, ώστε π.χ. να θέλουμε να φάμε,
να θέλουμε να πιούμε κλπ προκειμένου να επιβιώνουμε.
Το πρόβλημα
όμως ξεκινάει όταν ο άνθρωπος κρατάει μόνο την απόλαυση και καταργεί το
σκοπό για τον οποίο ο Θεός τα τοποθέτησε στον άνθρωπο.
Έτσι για
παράδειγμα ενώ η τροφή είναι απαραίτητη για τον άνθρωπο, όταν όμως ο
άνθρωπος ξεφεύγει από την βιολογική ανάγκη της κατανάλωσης των τροφών
που ικανοποιεί απλά τη φυσική του πείνα και επιδιώκει την όλο και
περισσότερη ηδονή στη γεύση, τότε πέφτει στο πάθος της γαστριμαργίας.
Επιδιώκει δηλαδή όλο και περισσότερη απόλαυση, πέραν της φυσιολογικής,
χωρίς να είναι αναγκαία πλέον η τροφή για την διατήρηση του σώματος σε
υγιή κατάσταση και μάλιστα αντιθέτως δημιουργεί και το αντίθετο
αποτέλεσμα.
Για να εξαλείψουμε τα πάθη της ψυχής πρέπει να
διερευνήσουμε την αιτία τους, τη ρίζα τους, την οποία πρέπει και να
καταπολεμήσουμε, όπως ακριβώς κάνουμε και στις αρρώστιες του σώματος.
Η
ρίζα των παθών βρίσκεται στη θέληση του ανθρώπου, η οποία έχει
αποτέλεσμα να μετατρέπει τις αμαρτωλές συνήθειες σε μόνιμα
χαρακτηριστικά του, που δύσκολα μπορούν να εξαλειφθούν πλέον, χωρίς τη
βοήθεια του Κυρίου μας.
Η αρχική εμφάνιση της αμαρτίας και των παθών στον άνθρωπο έγινε με την «πτώση» των πρωτοπλάστων στον Παράδεισο και συνεχίζεται διαμέσου των αιώνων. Ο άνθρωπος τείνει διαρκώς να ικανοποιεί τις επιθυμίες του σώματος του, οι οποίες μέχρι ένα βαθμό είναι φυσιολογικές, όταν όμως γίνεται κατάχρηση αυτών, τότε ο άνθρωπος μεταβαίνει από τη φύση στην «παρά φύση» και οδηγείται πλέον στα ανθρώπινα πάθη. Το ίδιο συμβαίνει και στην ψυχή του όταν αδιαφορήσει για τα πάθη που μπορεί να την κυριεύσουν και δεν τα καταπολεμήσει εν τη γενέσει τους.
Εάν λοιπόν έχουμε κατανοήσει τον πραγματικό σκοπό και προορισμό μας πάνω στη γη, όπως μας τον υποδεικνύει ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, τότε θα πρέπει να βιαστούμε να ξεκινήσουμε το λεγόμενο πνευματικό αγώνα, που είναι κυρίως αγώνας ενάντια στην αμαρτία, ενάντια στα Πάθη του ανθρώπου. Το χρονικό περιθώριο για τον καθένα μας, σύμφωνα με τη διδασκαλία του Κυρίου μας, μέσα στο οποίο έχουμε τη δυνατότητα να μετανοήσουμε και να καθαριστούμε από αυτά τα πάθη είναι περιορισμένο και η ημερομηνία λήξης αυτού του αγώνα είναι η ημέρα του φυσικού θανάτου του σώματός μας.
Ο αγώνας αυτός είναι δύσκολος, διότι αν φανταστούμε τα πάθη ως μικρά ή μεγάλα δένδρα που έχουν ριζώσει μέσα μας, πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι να τα ξεριζώσει κανείς μόνος του; Διότι αν το πάθος είναι ένα μικρό δενδράκι, τότε ίσως τα καταφέρουμε μόνοι μας, αν όμως είναι δένδρο με μεγάλες ρίζες, τότε όσο πιο μεγάλο είναι τόσο πιο μεγάλη προσπάθεια χρειαζόμαστε.
Εάν η αμαρτία γίνεται για πρώτη φορά, τότε είναι εύκολο να μην την επαναλάβουμε. Εάν όμως ριζώσει μέσα μας και οι ρίζες της γίνουν πολύ βαθιές, τότε είναι αδύνατο το δένδρο αυτό να το ξεριζώσουμε μόνοι μας, παρά μόνο με τη βοήθεια της Παναγίας και των Αγίων μας, τους οποίους θα επικαλούμαστε καθημερινά στην προσευχή μας για να πρεσβεύουν για εμάς προς τον Κύριο μας Ιησού Χριστό.
Έτσι καθώς ο αγώνας μας θα συνεχίζεται, κάποια μέρα, ίσως ακόμη και μετά από πολλά χρόνια θα μας «χαρίσει» ο Θεός τη λύτρωση αυτή από τα αμαρτωλά μας πάθη.
Να σημειώσουμε εδώ ότι υπήρχαν Άγιοι της Εκκλησίας μας που επί δεκαετίες ολόκληρες πολεμούσαν για να κόψουν ένα πάθος, αλλά με επιμονή και υπομονή στο τέλος τους χάρισε ο Θεός την απαλλαγή αυτή.
Ας αναρωτηθούμε λοιπόν το εξής:
Πόσο χρόνο θέλουμε εμείς για να απαλλαγούμε από τα πάθη μας;
Ας ξεκινήσουμε σήμερα λοιπόν και ας μην απογοητευόμαστε, αρκεί να ξεκινήσουμε, διότι η απογοήτευση και η απελπισία είναι πάντα εκ του πονηρού διαβόλου, για να μας αποτρέψει, ή για να μας σταματήσει από την όποια προσπάθεια.
Tα κυριότερα από τα πάθη, τα 7 θανάσιμα αμαρτήματα (όπως τα αναφέρει και ο Άγ. Νικόδημος ο Αγιορείτης), είναι τα εξής:
1. Το πάθος της Υπερηφάνειας
(με αρετή την Ταπεινοφροσύνη)
2. Το πάθος της Φιλαργυρίας
(με αρετή την Ελεημοσύνη)
3. Το πάθος της Γαστριμαργίας
(με αρετή τη Νηστεία)
4. Το πάθος της Πορνείας
(με αρετή τη Σωφροσύνη)
5. Το πάθος του Φθόνου
(με αρετή την Αγάπη)
6. Το πάθος της Οργής
(με αρετή τη Μακροθυμία)
7. Το πάθος της Ακηδίας
(με αρετή την Προσευχή)