Η εορτή της Περιτομής.

Την 1η Ιανουαρίου η Εκκλησία εορτάζει την περιτομή του Χριστού, κατά την όγδοη ημέρα από την γέννησή Του.
Δυστυχώς σήμερα οι κοσμικοί εορτασμοί της πρωτοχρονιάς και η μη δική μας περιτομή, έβαλαν σε δεύτερη θέση της εορτή της περιτομής ή ακόμη χειρότερα, αγνοούμε την ύπαρξή της και τη σημασία της. Η λέξη περιτομή σημαίνει την περικοπή της ακροβυστίας, δηλαδή η περοκοπή της άκρης του δέρματος του ανδρικού μορίου. Τι σημαίνει περιτομή και ακροβυστία στην Ορθόδοξη παράδοση; Είναι αυτή η τυπική-νομική αφαίρεση ενός τμήματος της ανδρικής σάρκας; Ή είναι κάτι άλλο;

Στο 17ο κεφάλαιο του βιβλίου της Γενέσεως, διαβάζομε ότι ο Θεός λέει στον Αβραάμ: «σημείο ότι θα τηρήσετε την διαθήκη που έκανα μαζί σας θα είναι ότι θα περιτέμνεται κάθε αρσενικό παιδί σας, κατά την όγδοη ημέρα από την γέννησή του. Θα περιτέμνονται δε και οι δούλοι σας και τα αρσενικά παιδιά των δούλων σας. Κάθε αρσενικό παιδί που δεν περιτέμνεται την όγδοη ημέρα από την γέννησή του, θα εξολοθρευθεί η ύπαρξής του εκ μέσου της φυλής του, διότι καταφρόνησε και καταπάτησε την εντολή μου» (Γεν. 17,9-14).
Ας δούμε το κείμενο. Φαίνεται ότι ο Θεός=πρόσωπο έχει συνάψει ένα είδος διαθήκης με τον Αβραάμ και τον λαό του. Η διαθήκη αυτή είναι ένας γάμος του Θεού με τον κάθε άνθρωπο προσωπικά, ο οποίος γάμος περιέχει και κάτι σαν ένα σύμφωνο συμβίωσης. Λέει ο Θεός στον Άβραμ: «Βγες από την πατρίδα σου, από τους συγγενείς σου και από το σπίτι του πατέρα σου, και ξεκίνα να πας στην γη που εγώ θα σου δείξω» (Γεν. 12,1). Φύγε δηλαδή από την βόλεψή σου, την σιγουριά της πατρίδας σου και του πατρικού σου σπιτιού, εγκατέλειψε τις συνήθειές σου και ότι ζεις μέχρι σήμερα και πήγαινε στη γη που εγώ θα σου δείξω. Εγκατέλειψε δηλαδή τον εαυτό σου, βγες από το εγώ σου και άφησέ με να σε οδηγήσω εγώ σε μια γη που δεν ξέρεις. Ο άγιος Μάξιμος γράφει για την γη που υπόσχεται ο Θεός: «Λέγοντας γη, εννοεί την μόνιμη και εντελώς αμετακίνητη από το καλό έξη και δύναμη της ατρεψίας των πράων, το να μην αλλοιώνεται η καρδιά δηλαδή από το να πράττει μόνο το αγαθό, η οποία έχει παντοτε χαρά, έχει οικειοποιηθεί την ανέκαθεν ετοιμασμένη βασιλεία και αξιώθηκε την επουράνια θέση και τιμή». Γι’ αυτό λέει ο Χριστός στους μακαρισμούς: «Μακάριοι είναι οι πράοι στην καρδιά, γιατί αυτοί θα κληρονομήσουν την γη» (Ματθ. 5,5). Η γη είναι η καρδιά που ελεύθερα, σταθερή και αμετακίνητη μένει μόνο στο αγαθό χωρίς να θέλει να επιστρέψει στο κακό.
Ο Δαυίδ λέει στον 100ο Ψαλμό: «Κάθε πρωί σκότωνα όλους τους εχθρούς της γης, ώστε να εξολοθρεύσω από τν πόλη του Κυρίου όλους αυτούς που εργάζονται στην αδικία» (Ψαλμ. 100,8). Οι εχθροί της γης είναι οι λογισμοί που εισέρχονται και μολύνουν την γη=καρδιά. Πρέπει ο αγωνιστής πιστός διά της περιτομής=κάθαρσης, ασκητικής να περιτέμνει την καρδιά από κάθε λογισμό που εργάζεται στην αδικία, για να καταστήσει την καρδιά του πόλη που θα κατοικήσει ο
Κύριος Χριστός. Ο Θεός σ’ αυτόν τον γάμο διαθήκη που κάνει με τον Άβραμ και τον λαό του, του υπόσχεται ακόμη ότι «θα σε κάνω γενάρχη μεγάλου έθνους, της Εκκλησίας δηλαδή, και έτσι το όνομά σου δεν θα είναι Άβραμ, αλλά Αβραάμ. (Γεν. 12,2 και Γεν. 17,5).

Η λέξη Άβραμ είναι πρόγονος της λέξης Αββάς που σημαίνει πατέρας. Η λέξη αμ στα Εβραϊκά σημαίνει λαός. Έτσι ο Άβραμ γίνεται Αβραάμ, δηλαδή πατέρας ενός λαού. Υπόσχεται αυτά ο Θεός στον Αβραάμ και του λέει: «Σημείο ότι εσείς θα τηρείτε τον γάμο=διαθήκη μας θα είναι η περιτομή των αρσενικών παιδιών σας κατά την όγδοη ημέρα από την γέννησή τους» (Γεν. 17,17,12). (Ας μην σκεφθούμε γιατί των αρσενικών παιδιών και όχι και των θηλυκών; Στο μύθο της δημιουργίας του ανθρώπου ο Αδάμ, ο άνδρας δηλαδή εκπροσωπεί όλο το Ανθρώπινο γένος, αφού κατά τον μύθο από τον Αδάμ προήλθε όλο το ανθρώπινο γένος). Λέει λοιπόν ο Θεός στον Αβραάμ, εγώ θα κάνω όλα αυτά που υπόσχομαι, και σεις το μόνο που θα κάνετε θα είναι η περιτομή, ως σημείο ότι τηρείτε τον γάμο αυτό.

Τί σημαίνει περιτομή για την ορθόδοξη παράδοση; Γράφει ο άγιος Μάξιμος: «Περιτομή είναι η αποβολή από την ψυχή της εμπαθούς διαθέσεως προς τα δημιουργήματα και η τέλεια αποβολή και αφαίρεση από την ψυχή και αυτών των φυσικών κινήσεων προς τα δημιουργήματα». Δηλαδή, περιτομή είναι η πνευματική κατάσταση κατά την οποία ο άνθρωπος έχει αποβάλει από την ψυχή του κάθε εμπαθή σχέση προς τα γήινα. Όπως π.χ. βλέποντας ένα ωραίο σώμα να μην γεννηθεί καμία εμπαθής κίνηση προς αυτό. Γι’ αυτό λέει πάλι ο άγιος Μάξιμος: «Πνευματική περιτομή εννοεί ο λόγος του Θεού την αποκοπή της εμπαθούς σχέσεως της ψυχής προς το σώμα». Και για τους πιο προχωρημένους περιτομή είναι η τέλεια αποβολή ακόμη και αυτών των φυσικών κινήσεων προς τα γήινα. Όπως π. χ. Ο όσιος Γελάσιος ο Σιμωνοπετρίτης ο οποίος ζούσε μόνο με 11 ελιές και δυό παξιμάδια την ημέρα. Και πιο τέλεια ακόμη ο ίδιος ο Αβραάμ ο οποίος αποκόπτοντας κάθε σχέση φυσική με τα γήινα, υπακούει στο θέλημα του Θεού, να θυσιάσει το μονάκριβο φυσικό παιδί του. Και πάλι λέει ο άγιος Μάξιμος: «Μυστική περιτομή είναι η τέλεια αφαίρεση της εμπαθούς σχέσεως τον νου προς τον κόσμο». Όταν ο νους δηλαδή μένει ελεύθερος από κάθε καλό ή κακό λογισμό και μέσα από τον κόσμο, διά της γνώσεως του λόγου των όντων, θεωρεί τον Θεό. Και πάλι λέει ο άγιος Μάξιμος: «Ο ιερέας που εκτελεί την περιτομή σημαίνει την γνώση, η οποία έχει για μαχαίρι εναντίον του πάθους την έμπρακτη ανδρεία του λογικού». Σύμφωνα με τον άγιο Μάξιμο, ιερέας γίνεται αυτός που έχει φθάσει στο στάδιο του φωτισμού από το Άγιο Πνεύμα, δηλαδή έχει φθάσει την γνώση των λόγων των όντων, των άκτιστων θελημάτων του Θεού, που ενεργούν σε κάθε δημιούργημα. Όταν λοιπόν ο άνθρωπος φθάσει στη γνώση των λόγων των όντων, τότε χρησιμοποιεί αυτή την γνώση ως μαχαίρι και αποκόβει από την ψυχή κάθε εμπαθή κίνηση προς κάθε τι το γήινο.

Η πνευματική εξέλιξη του ανθρώπου τελείται σε τρία στάδια. Αυτά, της καθάρσεως του φωτισμού και της γνώσεως. Το πρώτο στάδιο της καθάρσεως είναι αυτό της περιτομής. Να αποκόψουμε από την ψυχή κάθε εμπαθή κίνηση προς όλα τα γήινα, τα κτιστά. Ο Θεός ζητάει μόνο την περιτομή από τον Αβραάμ. Γιατί μόνο σ’ αυτό το στάδιο ενεργεί ο άνθρωπος. Τα άλλα δύο στάδια, φωτισμός και θέωση είναι δώρο του Θεού στον άνθρωπο, ανάλογα με την πνευματική δυνατότητα του καθενός. Το πρώτο στάδιο, η κάθαρση ή περιτομή της καρδιάς επιτυγχάνεται με την συνεργεία=συνεργασία της δικής μας προαιρέσεως=ελεύθερης βούλησης με την Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Γι’ αυτό ο Θεός ζητά από τον Αβραάμ μόνο την συνεργασία του ανθρώπου για να επιτύχει την περιτομή= αποκοπή κάθε κακίας από την καρδιά. Τους πρώτους αιώνες της Εκκλησίας πριν το μυστήριο του Βαπτίσματος, προηγείτο η κάθαρση, περιτομή=κατήχηση του υποψηφίου για το Βάπτισμα. Και αφού ο υποψήφιος είχε προχωρήσει ή και τελειώσει την περιτομή=κάθαρση της καρδιάς, τότε επιτρεπόταν να μετέχει στο Βάπτισμα, το οποίο είναι η επιβεβαίωση της περιτομής=κάθαρσης της καρδιάς. Στο αποστολικό ανάγνωσμα του Βαπτίσματος λέει ο Παύλος: «γνωρίζοντες τούτο, ότι ο παλαιός ημών άνθρωπος σταυρώθηκε μαζί με τον Χριστό (διά της περιτομής=κάθαρσης, νέκρωσε κάθε εμπαθή κίνηση μέσα στην καρδιά του) ώστε μαζί με αυτή τη νέκρωση νέκρωσε και το παλαιό σώμα που ήταν δούλος στην αμαρτία, ώστε να μην γίνει πάλι δούλος της αμαρτίας (Ρωμ. 6,6). Τώρα βέβαια το Βάπτισμα έχει αποκτήσει εθιμοτυπικό χαρακτήρα και ούτε λόγος να γίνεται για περιτομή=κάθαρση.

Γιατί ο Θεός λέγει στον Αβραάμ, να γίνεται η περιτομή κατά την όγδοη ημέρα από την γέννηση του παιδιού; Ο κτιστός χρόνος είναι διαιρεμένος σε επτά ημέρες. Η τέλεση της περιτομής=κάθαρσης της καρδιάς, λέει ο Θεός να γίνεται την όγδοη ημέρα από την γέννηση. Ο αριθμός οχτώ είναι συμβολικός αριθμός της άκτιστης και αιώνιας βασιλείας του Θεού. Με τον αριθμό οχτώ ξεφεύγουμε από τον επαναλαμβανόμενο χρόνο των επτά ημερών σε έναν άλλο πνευματικό κόσμο, που αν και κινείται εντός του κόσμου, εν τούτοις δεν είναι εκ του κόσμου (Ιω. 18,36). Αυτός ο πνευματικός κόσμος είναι η βασιλεία του Θεού. Έτσι διά της περιτομής=κάθαρσης της καρδιάς ο άνθρωπος οικειοποιείται, κατά τον άγιο Μάξιμο, την βασιλεία του Θεού και γίνεται πολίτης αυτής.
Γιατί ο Χριστός, αν και δεν χρειαζόταν κάθαρση περιτέμνεται; Ο Χριστός κατά την επίγεια ζωή του, δεν καταργεί τον Νόμο, αλλά τον μεταμορφώνει δίνοντάς του πνευματική υπόσταση και προοπτική. Μετέχοντας, τηρώντας τον Νόμο, τον κάνει αληθή, πνευματικό. Ο ίδιος λέει στον νομικό: «Τί γράφει ο Νόμος; Πως τον διαβάζεις;» (Λουκ. 10,26). Καθότι κατά τον Παύλο: «Το γράμμα του Νόμου αποκτέννει, το δε πνεύμα ζωοποιεί» (Β’ Κορ. 3,6). Εάν δίνουμε τυπική ερμηνεία του Νόμου, τότε οδηγούμεθα στην πνευματική νέκρωση διά του Νόμου.

Αν δούμε την πνευματική διάσταση και υπόσταση του Νόμου, τότε ο Νόμος μας δίνει ζωή. Έτσι η Εκκλησίας μας εορτάζει την περιτομή του Χριστού. Δηλαδή μας καλεί όλους τους πιστούς να μετέχουμε στην περιτομή της καρδιάς μας από κάθε εμπαθή κίνηση προς όλα τα γήινα. Να αποκόψουμε από την καρδιά μας κάθε κακία. Και είναι ευτυχές γεγονός ότι το κάλεσμα αυτό συμπίπτει με την αρχή ενός νέου χρόνου. Η πρωτοχρονιά σημαίνει την έναρξη του νέου χρόνου, αλλά σηματοδοτεί και την αρχή κάθε νέας προσπάθειας. Έτσι ζώντες οι χριστιανοί «εκμεταλλευόμενοι για το αγαθό τον χρόνο και τις ευκαιρίες της ζωής, διότι οι ημέρες εξ αιτίας της αμαρτίας που επικρατεί είναι γεμάτες πειρασμούς και πνευματικούς κινδύνους» (Γαλ. 5,16), ας ορίσουμε τον νέο χρόνο ως μια καινούργια αρχή ευκαιρίας για περιτομή της καρδιάς μας από κάθε εμπαθή κίνηση προς κάθε τι κτιστό, ώστε να γίνει η καρδιά μας «πόλη που θα κατοικήσει ο Χριστός» (Ψαλμ. 100,8).
Καλή κι ευλογημένη χρονιά με Χριστό.
πηγή:

Δημοσίευση σχολίου

Νεότερη Παλαιότερη

Recent in Technology