Προσευχητάρι >> Το Μικρό Απόδειπνο

 Υπάρχουν πολλές παιδαγωγικές μέθοδοι και θεωρίες, για το πως πρέπει να μιλάμε, να φερόμαστε και να συμβουλεύουμε τα παιδιά μας γενικά, αλλά ιδιαιτέρως όταν περνούν τις δύσκολες ηλικίες της αμφισβήτησης και της αντίδρασης έναντι των γονέων τους (πολλές φορές έναντι και του Θεού). Οι περισσότερες εξ αυτών αναφέρουν ότι όλη η ενήλικη ζωή ενός παιδιού στην ουσία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη βρεφική και παιδική του ηλικία1 και από την οικογενειακή του ζωή, χωρίς βέβαια να αναιρείται και να μηδενίζεται η προσωπική ελευθερία, το αυτεξούσιο, η προσωπικότητα και οι μετέπειτα επιλογές του κάθε παιδιού. Στους «Αδελφούς Καραμαζώφ» του Ντοστογιέφσκι, ο Στάρετς Ζωσιμάς αναφέρει το εξής σημαντικό: «Απ’ το πατρικό μου απεκόμισα μονάχα τις πολυτιμότερες αναμνήσεις, γιατί δεν υπάρχουν πολυτιμότερες αναμνήσεις για τον άνθρωπο απ’ τις αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας στο πατρικό του σπίτι, κι αυτό γίνεται πάντα, αρκεί να ....βασιλεύει στην οικογένεια έστω κι ελάχιστη ομόνοια κι αγάπη».2 Πρίν χρόνια, όταν τα παιδιά μου ήταν μικρά, κατά τη διάρκεια ενός προσκυνήματος στο Άγιον Όρος, επισκέφθηκα τον Άγιο Παΐσιο τον Αγιορείτη († 12 Ιουλίου). Μεταξύ των άλλων τον ρώτησα, πως να μιλάμε και να συμβουλεύουμε τα παιδιά μας, και ο Γέροντας μου είπε τα εξής: «Οι σύγχρονοι άνθρωποι, παιδί μου, από τότε που βγήκαν τα ηλεκτρονικά ρολόγια, έχουν ξεχάσει πως να κουρδίζουν. Όταν τα παλαιά ρολόγια τα κούρδιζες παραπάνω, έσπαγε το ελατήριό τους. Θέλει τέχνη και διάκριση πότε και πόσο θα μιλήσεις στο κάθε παιδί. Άλλο είναι δεκτικό και αντέχει περισσότερα, άλλο λιγότερα. Να μιλάς, λοιπόν, στο κάθε παιδί σου όσο αντέχει!». 1. Κάποιες σύγχρονες θεωρίες υπογραμμίζουν τη μεγάλη σημασία που διαδραματίζει η ζωή του εμβρύου στη μήτρα της μητέρας του, από τη σύλληψή του έως τη γέννηση. Αυτό ακριβώς επεσήμαινε πρίν πολλά χρόνια ο θεοφόρος Άγιος Πορφύριος. «Η αγωγή των παιδιών αρχίζει απ’τήν ώρα της συλλήψεώς τους. Το έμβρυο ακούει κι αισθάνεται μέσα στην κοιλιά της μητέρας του. Ναί, ακούει και βλέπει με τα (αυτιά και τά) μάτια της μητέρας…». (Άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης, «Βίος και Λόγοι», εκδ. Ιεράς Μονής Χρυσοπηγής, Χανιά 22003, σελ. 415). 2. www.lingq.com/el/learn-greek-online/courses/1076841/6-ii-b-oliga-peri-tes-epi draseos-13814497/ 10 Αυτή η φωτισμένη παιδαγωγική του Αγίου έχει συνήθως εφαρμογή όσο τα παιδιά μας είναι σχετικά μικρά ή όσο είναι σε κάποιο μεγάλο ή μικρότερο βαθμό δεκτικά. Όταν όμως μεγαλώσουν και δεν ακούν τίποτα και πολλές φορές ξεφεύγουν, τότε τι μπορούμε να κάνουμε; Δυστυχώς, οι περισσότεροι από εμάς αναλωνόμαστε σε κηρύγματα, φωνές, απειλές και εντάσεις χωρίς αποτέλεσμα. Με καλή πρόθεση, βέβαια, γιατί ανησυχούμε για τη λανθασμένη πορεία τους, μα σχεδόν πάντα με ακατάλληλο τρόπο. Και πάλι θα προστρέξουμε στις αγιασμένες και χαριτωμένες συμβουλές του αγαπημένου μας Αγίου Παϊσίου, μεταφέροντας ένα περιστατικό που μας το εμπιστεύθηκε φιλικό μας πρόσωπο: «Ο μεγάλος γιός της οικογένειας, στη δύσκολη ηλικία των 18–19 ετών, είχε αρχίσει να βγαίνει τακτικά τα βράδια με διάφορες παρέες και να ξενυχτά. Έκανε, όπως χαρακτηριστικά λέγεται, την επανάστασή του. Όπως ήταν φυσικό, αυτή του η συμπεριφορά προβλημάτιζε, ανησυχούσε και στενοχωρούσε τους γονείς του. Έτσι, κάθε φορά που επέστρεφε στο σπίτι περασμένα μεσάνυχτα διαπληκτίζονταν, ιδιαίτερα με τον πατέρα του, χωρίς βέβαια να βρίσκεται μιά λύση. Πήγε, λοιπόν, στενοχωρημένος ο πατέρας στην «Παναγούδα», στο κελλί του Αγίου στο Άγιον Όρος και του ανέφερε το πρόβλημα. Τότε ο Γέροντας του είπε: «Άκου να δείς. Όσο του μιλάς θα τσακώνεστε και δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι. Ίσα-ίσα, από τις ενοχές του, θα βρίσκει αφορμή να τσακώνεστε περισσότερο. Γι’ αυτό τις επόμενες φορές που θα βγεί βράδυ, εσύ θα κάθεσαι να τον περιμένεις, όσο αργά και εάν γυρίζει. Θα κάνεις την προσευχή σου, κανένα κομποσκοίνι και θα διαβάζεις κάποιο πνευματικό βιβλίο. Κι όταν μπαίνει στο σπίτι, θα του λές: “Γύρισες παιδί μου; Είσαι καλά;” και αφού τον καληνυχτίζεις θα πηγαίνεις να κοιμηθείς». Έτσι κι έκανε ο πατέρας. Το πρώτο βράδυ που γύρισε πολύ αργά ο γιός, βρήκε τον πατέρα του να τον περιμένει κάνοντας προσευχή. Μόλις τον είδε ετοιμάσθηκε για καβγά… Μα έμεινε έκπληκτος, όταν ο πατέρας του, αφού τον ρώτησε εάν είναι καλά, τον καληνύχτισε και πήγε για ύπνο, χωρίς να αρχίσει τις φωνές και τις παρατηρήσεις! Αυτό έγινε αρκετές φορές. Και κάθε φορά ο γιός ήταν έτοιμος για καβγά, όμως ο πατέρας δεν του έδινε την αφορμή. Ώσπου, σιγάσιγά σταμάτησε να ξενυχτά, περιόρισε τις πολλές εξόδους του και επέστρεφε στο σπίτι φυσιολογικές ώρες. Η παιδαγωγική των Αγίων Πατέρων μας, όπως του Αγίου Παϊσίου, βασίζεται στην προσευχή και στη βοήθεια του Θε­ 11 ού. Η προσευχή των γονέων και ιδιαίτερα της μητέρας στο Χριστό και την Παναγία μας δρά σαν βάλσαμο στις ψυχές των παιδιών μας και τις μαλακώνει. Άλλωστε, αυτό συνιστούσε και ο Άγιος Πορφύριος († 2 Δεκεμβρίου) στους γονείς που τα παιδιά τους αντιδρούσαν και επαναστατούσαν έναντι του Θεού και των γονέων τους: «Νά τα λέτε στο Θεό. Να τους μιλάτε με την προσευχή. Να τα λέτε στο Θεό και ο Θεός θα τα λέει μέσα τους!».3 Τις περισσότερες φορές τα πολλά λόγια, τα κηρύγματα και οι νουθεσίες είναι περιττά και μάλιστα όταν αυτά έρχονται σε αντίθεση με τις πράξεις μας. Η παιδαγωγική είναι σε τελική ανάλυση η επιστήμη της διάκρισης, αλλιώς κουράζει τους ανθρώπους και ιδιαίτερα τα παιδιά, τα οποία αισθάνονται ότι καταπιέζονται.4 Και μπορεί όντως, στις περισσότερες τουλάχιστον περιπτώσεις, αυτό το αίσθημα της καταπίεσης να οφείλεται στον εγωισμό των ίδιων των παιδιών, αλλά και στην επίδραση του περιβάλλοντος, όμως με την προσευχή, την ταπείνωση και τη μετάνοια των γονέων έρχεται η χάρις του Αγίου Πνεύματος και αγκαλιάζει τις μπερδεμένες και τραυματισμένες ψυχές των παιδιών, τις δροσίζει «ως δρόσος Αερμών»,5 τις αλλοιώνει και τις θεραπεύει. Δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι τα παιδιά δεν είναι δικά μας, αλλά μοναδικά δώρα του Θεού, που μας τα εμπιστεύθηκε για να τα οδηγήσουμε κοντά Του, και θα δώσουμε λόγο στο Θεό γι’ αυτά. Πρέπει συνέχεια να έχουμε στο μυαλό μας ότι ο Δεσπότης Χριστός μας προτρέπει και μας προσκαλεί να Του τα εμπιστευτούμε: «Άφετε τα παιδία και μη κωλύετε αυτά ελθείν πρός με…».6 «Αλλά για να μπορέσουμε να κατηχήσουμε καλά τα παιδιά μας πρέπει και εμείς να κάνουμε αυτό που θέλει ο Χριστός. Πως θέλουμε τα δικά μας παιδιά να μας υπακούουν, όταν εμείς δεν κάνουμε υπακοή στο θέλημα του Ουρανίου Πατέρα μας; Και όταν λέμε να κάνουμε υπακοή, εννοούμε ότι πρέπει και εμείς να γίνουμε καλοί χριστιανοί και να τηρούμε τις εντολές Του και είναι σίγουρο ότι τα παιδιά μας θα τα προσέχει και θα τα καθοδηγεί ο Ίδιος ο Θεός...».7 Κλείνοντας, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας έχει αφετηρία και τέλος στο δικό μας πνευματικό αγώνα να γίνουμε άγιοι και όλα τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει ο Θεός. Άλλωστε, αυτή είναι και η προτροπή Του σε καθένα από εμάς, που συνοψίζει το σκοπό της ζωής μας: «Άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιός ειμι».8 3. Άγιος Πορφύριος, «Βίος και Λόγοι», ό. α., σελ. 429. 4. «Άκου να σου πώ: να προσεύχεσαι και μετά να μιλάεις. Έτσι να κάνεις στα παιδιά σου. Άμα διαρκώς τους δίδεις συμβουλές, θα γίνεις βαρετή κι όταν θα μεγαλώσουν, θα αισθάνονται ένα είδος καταπιέσεως…». (Άγιος Πορφύριος, «Βίος και Λόγοι», ό. α.). 5. Ψαλμ. 132, 2. 6. Ματθ. 14, 2. 7. Μακαριστός μοναχός π. Ζωσιμάς (1937 – †2010)‧ https://apantaortodoxias. blogspot.com/2011/11/blog-post_1843.html 8. Α΄ Πέτρου 1, 16. https://pefip.gr/wp-content/uploads/2022/12/WEB-%CE%A4%CE%B5%CF%8D%CF%87%CE%BF%CF%82-176.pdf

Πηγή: https://adontes.blogspot.com/2023/03/blog-post_15.html